Bana göre sanatın amacı –temelinde yatan salt amacı– iletişimdir. Bu sanat yaratımının temelini oluşturur. Sanat, ilk sanattan son sanata ve ilk sanat ürününden sonuncusu kadar hep bir iletişim amacıyla üretildi. İlk mağara resimlerini düşünelim: orada çizilmiş çizgileri ya da söylenen ilk aşk ve ağıt şiirlerini…
Türlü duygularını, düşüncelerini, düşlerini sanat ürünleriyle aracılığıyla bir başkasına anlattı sanatçı. Kendine ait olanı anlattı hep. Gördükleri ve işittikleri de dahildi buna. Sanatçı geleceği düşünerek yaptı bunları, geleceğe dokunabilmek iz bırakabilmek için. Zaten sanatçının amacı da yarına kalmak –ölümsüz olabilmek– değil miydi? Yarına kalmak için unutulmamak bir mecburiyetti. Unutulmamak, yarını kucaklamak ise yarınla iletişim içinde olmak değil de nedir? Ya sanatçı bu amacı gütmüyorsa… Tek amacı delirmemekse, derdini tasasını anlatmaksa… Bir mecburiyet olarak görüyorsa sanatı… O zaman sanatçı içindekileri anlatmak için üretiyor sanat ürününü, diyebilir miyiz? İnsanlarla kuramadığı iletişimi sanat eseri aracılığıyla –yine insanlarla– kurmaya çalışıyor demek midir bu?
Sanatın temelinde iletişim vardır. Sanatın tüm kolları için geçerlidir üstelik. Sözgelişi müzik seslerle, resim görselle, edebiyat sözcüklerle (insanların taktığı anlamlı adların ilkin taş sonraların kağıt üzerine şekille ifade edildiği –her milletin aynı adı başka şekillerle– harflerin birleşiminden oluşan sözcükler) ve sinemanın görüntüler ve seslerle vb. yaptığı da budur. Bu “iletişim” özelde “insanı insana anlatmak” olarak çıkıyor karşımıza. Sonuçta sanat ürününü yapan da onu alıp yorumlayan da insandır.
İnsanın amacı hep bir iletişim kurmak olmuştur. Bunu da insanı insana anlatarak yapmaktan başka da çaresi yoktur. Çünkü kendini anlayacak yalnız insan vardır bu evrende. İnsan ancak iletişim kurarak var olabilir bir de. Doğası bunu gerektiriyor zaten. Ama insan bu iletişimi yalnızca “konuşmak” olarak almıyor. Çeşitlendiriyor, sanatla, onun ürünleriyle.
Sanat bir iletişim aracıdır. İnsanı, kendini tanıyan ya da tanımaya çalışan tüm insanlar için, derdini anlayan bulamayan, anlatacak kimsesi olmayan, anlaşılmayacağını düşünenler için ve en çok da insan ruhunun anlaşılamayan ve anlatılamayan yanına ifade etmeye çalışan bir iletişim aracı. Çünkü iletişim her şeyin temelidir sanat ürünün de onu üreten insanın da. Unutulmamalıdır ki insan ürettikçe iletişim kurabilir ancak şimdi ile gelecek ile.
Sabahattin Orhan
Darağacı Sanat 